Geomorfologia i budowa geologiczna.
Gmina Świątki położona jest w obrębie jednostki fizjograficznej zwanej Pojezierzem Olsztyńskim.
Zasadniczą jednostką geomorfologiczną, kształtującą krajobraz gminy jest wysoczyzna moreny dennej o urozmaiconej rzeźbie. Powierzchnia terenu jest falista, miejscami pagórkowata z wysokościami rzędu 100 - 130 m n.p.m. na północy i 120 - 170 m n.p.m. na południu gminy. Wysoczyzna zbudowana jest na ogół z glin zwałowych osadzonych w fazie pomorskiej ostatniego zlodowacenia.
Tereny o intensywnie zróżnicowanej rzeźbie i dużych spadkach występują w rejonie Gołogóry, Skolit, Drzazg, Komalw. Wysoczyznę urozmaicają liczne płaskie obniżenia wypełnione utworami organicznymi (torfami, namułami i gytiami), oraz jary w części wypełnione piaskami rzecznymi.
Wysoczyznę morenową przecina dolina Pasłęki oraz doliny jej dopływów. Dolina Pasłęki o przebiegu południkowym, wcina się w wysoczyznę na głębokość 30 - 45 m. Jej dno leży na rzędnych około 80-70 m n.p.m. Szerokość doliny waha się od 0,5 do 1km. Doliny dopływów są węższe, chociaż w części podobnie głębokie. Wśród nich najbardziej zaznacza się w morfologii terenu dolina z jeziorem Włodowo. Wyższe partie doliny Pasłęki o rzeźbie falistej i pagórkowatej, zbudowane są z piasków i żwirów wodnolodowcowych, płaskie dno pokrywają torfy i na mniejszych powierzchniach - piaski rzeczne.
Miąższość utworów osadzonych w epoce lodowcowej jest zróżnicowana. W centralnej części gminy wynosi nieco ponad 100 m, a na jej zachodnim skraju - około 200 m. Podłoże podczwartorzędowe stanowią na ogół osady neogenu wykształcone przeważnie jako iły i mułki z wkładkami węgla brunatnego.
Według podziału geologicznego obszar gminy leży w obrębie syneklizy perybałtyckiej. Prekambryjska platforma skał krystalicznych nadbudowana jest skałami osadowymi o miąższościach rzędu 2,0 - 2,5km. Powierzchnia stropowa skał krystalicznych zapada w kierunku zachodnim.
Gleby
Użytki rolne zajmują 76,8 % powierzchni gminy (wg rocznika statystycznego województwa warmińsko-mazurskiego za rok 2001). Wśród nich przeważają grunty orne - 73,1 % powierzchni użytków rolnych. Pozostałe prawie 27 % to łąki i pastwiska. Ułamek procenta stanowią sady. Średni punktowy wskaźnik jakości i rolniczej przydatności gleb w gminie wynosi 61,5 i jest znacząco wyższy od średniej wojewódzkiej (50,1).
Obszar gminy charakteryzuje się zdecydowaną przewagą gleb zwięzłych kompleksów pszennych. Typologicznie dominują gleby brunatne właściwe i wyługowane.
Wśród kompleksów glebowo-rolniczych dominuje pszenny dobry, który zajmuje około 64 % powierzchni gruntów ornych. Około 15 % zajmują gleby kompleksu pszennego wadliwego. Udział gleb pozostałych kompleksów glebowo-rolniczych nie przekracza kilku procent (najwięcej zajmuje wśród nich kompleks żytni słaby -około 7 %).
Skład gatunkowy dominującego kompleksu pszennego dobrego jest zróżnicowany, z przewagą glin lekkich w całym profilu glebowym. Występują również gliny lekkie lub lekkie pylaste podścielane gliną średnią. W części gminy w rejonie wsi Klony, Konradowo występują gliny pylaste w całym profilu glebowym. Są to gleby zwięzłe, na ogół III klasy bonitacyjnej, zasobne w składniki pokarmowe i próchnicę, o właściwych stosunkach wilgotnościowych i dobrej strukturalności.
W sąsiedztwie kompleksu pszennego dobrego występują gleby kompleksu pszennego wadliwego - o takim samym składzie mechanicznym, ale położone na terenie znacznie zróżnicowanym morfologicznie (zbocza, szczyty wzniesień). Wadliwość wynikająca z położenia ma wpływ na wydajność plonów i dobór uprawianych gatunków. Wynika to z okresowego niedoboru wilgoci, niższej zawartości próchnicy oraz płytszego poziomu orno - próchniczego. Gleby tego kompleksu należą do klas IV i III.
Gleby lżejsze kompleksów żytnich występują głównie w sąsiedztwie rzeki Pasłęki i w części zachodniej gminy.
Kompleks żytni dobry skupia się głównie w rejonie wsi Kalisty, Łumpia oraz na północny zachód od wsi Konradowo. Skład mechaniczny jest dość zróżnicowany. Najczęściej występują piaski gliniaste lekkie zalegające na glinie lekkiej lub na piaskach słabogliniastych. Należą na ogół do klasy bonitacyjnej IV. Gleby tego kompleksu są mniej zasobne w składniki pokarmowe, wrażliwe na suszę.
Kompleks żytni słaby zajmuje największe powierzchnie wśród gleb lżejszych. W składzie gatunkowym przeważają piaski słabogliniaste zalegające na piaskach luźnych. W skład kompleksu wchodzą gleby lekkie suche i ubogie w składniki pokarmowe. Dobór roślin uprawnych jest ograniczony. Najczęściej gleby zaliczane są do klasy V użytków rolnych. Największe powierzchnie tego kompleksu występują w rejonie wsi Łumpia, Kłobia, Wysokie, Skolity.
Stosunkowo dość znaczne powierzchnie na terenie gminy zajmują gleby kompleksu zbożowo - pastewnego mocnego. Występują w rejonie wsi Świątki, Różynka, Garzewo, Jankowo. Skład gatunkowy odpowiada kompleksom pszennym z przewagą glin lekkich w całym profilu glebowym. Są to gleby żyzne o dużych zasobach próchnicy i składników pokarmowych. Stosunki wodne są jednak odmienne, co powoduje że gleby są okresowo lub stale podmokłe. W profilu glebowym występują wytrącenia żelaziste i oglejenie. Gleby te charakteryzują się długimi okresami nadmiernego uwilgotnienia i wymagają melioracji. Okres wegetacyjny jest krótszy. Należą do IV i V klasy bonitacyjnej. Dobór roślin uprawnych jest duży, szczególnie gatunków pastewnych.
Wśród gruntów ornych udział pozostałych kompleksów glebowo-rolniczych jest bardzo mały.
Użytki zielone na terenie gminy występują głównie w dolinie Pasłęki oraz w rozproszeniu na terenach wysoczyznowych. Przeważają gleby torfowe. Znaczny udział mają czarne ziemie zalegające na glinach lub piaskach gliniastych oraz gleby mułowo - torfowe.
Duże powierzchnie użytków zielonych na terenie gminy uległy wtórnemu zabagnieniu i są to obecnie rolnicze nieużytki bagienne. Dotyczy to szczególnie użytków zielonych wykształconych na glebach pochodzenia organicznego. Część z nich pokrywają obecnie wody otwarte, które zajmują duże powierzchnie w rejonie Kwiecewa i Kondradowa.
Szata roślinna
Lesistość gminy jest niska. Według rocznika statystycznego województwa warmińsko-mazurskiego za rok 2002 lasy i grunty leśne zajmują 11,8 % jej powierzchni. Jest to o prawie 18 punktów procentowych mniej niż średnia wojewódzka (29,7%).
Lasy rozproszone są one w bardzo małych kompleksach, z których największy - kilkusethektarowy występuje w południowo - wschodniej części gminy. Wśród siedlisk dominują żyzne, głównie las mieszany i bór mieszany świeży. W drzewostanach przeważają sosna, świerk i buk.
Lasy zachodniej części gminy zostały zakwalifikowane do lasów wielofunkcyjnych, tj. spełniających obok funkcji gospodarczych (produkcji drewna) także funkcje: ochrony przyrody, rekreacji i turystyki.
Niewielkie powierzchnie lasów objęte zostały statusem ochronnym (lasy grupy I). Są to głównie lasy glebochronne i wodochronne oraz chroniące środowisko przyrodnicze.
Stan zdrowotny lasów oceniany jest na podstawie wyników monitoringu lasów, prowadzonego od 1989 roku, opierającego się na sieci stałych powierzchni obserwacyjnych.
W "Raporcie..." WIOŚ za rok 2001 stwierdza się, że wyniki prowadzonych badań wskazują, że drzewostany na terenie woj. Warmińsko-mazurskiego są w skali kraju w najmniejszym stopniu dotknięte szkodami wyrządzonymi przez szkodliwe emisje przemysłowe, a ich stan jest lepszy od przeciętnej krajowej.
Wody powierzchniowe
Wody powierzchniowe zajmują ok. 1,5 % powierzchni gminy, przy średniej wojewódzkiej około 5,7 %. Obszar gminy znajduje się w zlewisku Zalewu Wiślanego. Część zachodnia i środkowa leży w dorzeczu Pasłęki, a część wschodnia w zlewni Łyny.
Pasłęka jest największą rzeką przepływającą przez teren gminy. Jest to środkowy odcinek rzeki. Według danych RZGW Gdańsk przepływy Pasłęki powyżej dopływu spod Gołogóry w latach 1961-1990 charakteryzowały się następująco: przepływ średni (SSQ) - 6,64 m3/sek; przepływ średni niski (SNQ) - 2,43 m3/sek. Przepływy nienaruszalne, wyliczone na podstawie przepływu średniego z wielolecia wynoszą: 1,42 m3/sek. Latem i 1,83 m3/sek. Zimą. Z analizy treści informacji RZGW, biorąc pod uwagę przepływy średnie niskie w tych okresach wynika, że do dyspozycji pozostaje około 0,4 m3/sek. Z opracowania Hydroprojektu Gdańsk z 1987 r. Wynika, że współczynnik nieregularności przepływu Pasłęki na odcinku powyżej Miłakówki wynosi 13,8, przy średniej dla rzek Polski około 10. Kierując się danymi z tego opracowania i Atlasu Hydrograficznego Polski wynika, że przepływ średni niski Pasłęki w Kalistach wynosi 1,88 m3/sek. Na rzece Pasłęce w Kalistach w 1990 roku został ustawiony wodowskaz. Z informacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział Morski w Gdyni, Dział Państwowej Służby Hydrologiczno - Meteorologicznej w Białymstoku wynika, że za okres lat 1991 - 2003 stan maksymalny wody w rzece na wodowskazie wynosi 188 cm, co odpowiada rzędnej terenu 76,99 m nad poziom morza w układzie Kronsztadt. Wyliczony stan średni wody w rzece za ten okres wynosi 75,87 m npm, a stan minimalny - 75,47 m n.p.m.
Pozostałe cieki charakteryzują się wielokrotnie mniejszymi przepływami. W znacznej części biorą one początek na terenie gminy: jak np. rzeka Sunia z jeziora Sunia, czy też w dorzeczu Pasłęki ciek wypływający spod Brzeźna przez Suche Jezioro, a dopływający do jez. Czarnego.
Wody przepływające przez obszar gminy w części uchodzą do jezior - są to tereny zlewni pojeziernej (zlewni całkowitej jezior).
W dorzeczu Pasłęki dotyczy to zachodniego fragmentu terenu gminy, w rejonie Brzydowa, Brzeźna i Włodowa - położonych w części w zlewni jez. Narie, w części w zlewniach niewielkich jeziorek leżących koło Brzydowa i Włodowa oraz zlewni jez. Skolickiego.
W dorzeczu Łyny dotyczy to zlewni jez Sunia i południowo-wschodniego fragmentu gminy, znajdującego się w zlewni jezior Limajno i Bukwałdzkiego. Długość odcinków cieków dopływających do jezior na ogół nie przekracza kilku lub kilkunastu kilometrów.
Na obszarze gminy w dorzeczu Łyny znajduje się jezioro Sunia o powierzchni 111,6 ha i średniej głębokości 3,9 m, a w dorzeczu Pasłęki - Jezioro Skolickie o powierzchni 38,9 ha i średniej głębokości 3,6 m oraz niewielkie jeziora w rejonie Włodowa i Brzydowa.
Wody Pasłęki wg badań wykonanych w 1985r. Przez ObiKŚ w Olsztynie w rejonie Kalist, znajdowały się w III klasie czystości. Czynnikiem decydującym o klasie było skażenie bakteriologiczne. Parametry fizyko - chemiczne pozostawały w I i II klasie. Badania WOIŚ Olsztyn przeprowadzone w latach 1997 i 2001 roku także oceniły stan wody w rzece na klasę III, zarówno ze względu na ocenę sanitarną oraz zawartość fosforu.
Natomiast wody Włodowskiej Strugi, przy ujściu do Pasłęki, według badań z 2001 roku, są pozaklasowe, zarówno ze względu na skażenie bakteriologiczne, jak i nadmierną zawartość fosforu.
Wody jeziora Sunia badane były przez ObiKŚ w 1982r. Badania wykazały, że jest ono zbiornikiem polimiktycznym o wybitnie eutroficznym charakterze. Dowodem wysokiego stanu trofii był masowy rozwój organizmów planktonowych.
Wody podziemne
Wody zwykłe (słodkie)
Warunki hydrogeologiczne na przeważającym obszarze gminy są przeważnie średnio korzystne, małokorzystne - w części północnej. Podstawowym użytkowym piętrem wodonośnym na terenie gminy jest piętro czwartorzędowe, związane z plejstoceńskimi piaskami i żwirami.
W części południowej i środkowej gminy przeciętne wydajności studni wynoszą 30 - 60 m3/h, wydajności jednostkowe - przeważnie kilka do kilkunastu m3/h/1 m depresji, sporadycznie do kilkudziesięciu m3/kilkudziesięciu/1 m depresji (rejon Włodowa, Brzydowa, Świątek i Kwiecewa). Użytkowa warstwa wodonośna występuje na głębokości 30 - 80 m, a jej miąższość zwykle waha się od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów.
W części północnej gminy (rejon miejscowości: Żardeniki, Komalwy, Łumpia, Kalisty), a także w rejonie byłego PGR Garzewo, wydajność pojedynczych studni waha się w granicach 10 - 20 m3/h, a miejscami i mniej, a wydajności jednostkowe są w granicach jedności (0,6 - 1,3 m3/h/1m depresji). W rejonie Żardenik i Komalw użytkowa warstwa wodonośna występuje głęboko (głębiej niż 100 m p.p.t.) w spągu czwartorzędu lub w trzeciorzędzie.
Ujęte studniami wierconymi wody podziemne na wysoczyźnie morenowej są na ogół dobrze chronione przed zanieczyszczeniami z powierzchni terenu przez kilkudziesięciometrowej miąższości serię glin zwałowych. Natomiast w dolinie Pasłęki izolacja do ujmowanych warstw wodonośnych jest słaba i nieciągła. Narażone na zanieczyszczenia z powierzchni są ujęcia w byłym PGR Łumpia (poziom wodonośny ujęty w studni nr 1) i w Kłobi.
Ponadto dolina Pasłęki wchodzi w skład podstawowej powierzchni infiltracji wód opadowych do wód podziemnych. W związku z powyższym wymaga ona szczególnej ochrony przed zanieczyszczeniami mogącymi przenikać w grunt.
Z Mapy Hydrogeologicznej Polski 1:200 000 wynika, że wody głównych poziomów wodonośnych na terenie gminy są przeważnie średniej jakości i wymagają nieskomplikowanego uzdatniania ze względu na ponadnormatywne zawartości związków żelaza i manganu.
Lokalnie, głównie w rejonie Świątek, występują wody gorsze, wymagającego skomplikowanego uzdatniania.
Szacunkowe zasoby wód podziemnych zostały obliczone na podstawie modułu wydajnościowego przyjętego przez Centralny Urząd Geologii dla woj. Olsztyńskiego. Pobór wody obliczono przez zsumowanie maksymalnych godzinowych poborów na poszczególnych ujęciach - w oparciu o pozwolenia wodno - prawne W celu otrzymania poboru dobowego średniego, pobór godzinowy maksymalny podzielono przez 2.
Szacunkowe zasoby dyspozycyjne i szacunkowy ich pobór na terenie gminy Świątki.
| Nazwa zbiornika | Powierzchnia w km2 | Moduł w m3/dobę/km2 | Zasoby w tys. M3/dobę | Pobór wody w tys. M3/dobę |
Stosunek poboru do zasobów w % |
| Czwartorzęd | 164 | 148,6 | 24,4 | ||
| Trzeciorzęd + kreda | 164 | 11,4 | 1,9 | ||
| Razem | 26,3 | 2,8 | 11 |
Wody mineralne.
Na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego występują wody chlorkowo-sodowe. Część województwa w obrębie której leży gmina Świątki określana jest jako stosunkowo perspektywiczna w występowanie wód mineralnych o znaczeniu leczniczym. Zalegania solanek o znaczeniu leczniczym i mineralizacji ogólnej rzędu kilkudziesięciu gram w litrze można się spodziewać w piaskowcach jurajskich i triasowych na głębokościach zbliżonych do 1,0-1,5km.
Spodziewać się należy wód mineralnych pospolitych, nadających się głównie do kąpieli leczniczych i rekreacyjnych.
Wody geotermalne
Wody geotermalne, tj. wody podziemne o temperaturze powyżej 20oC zalegają w osadach mezozoiku i paleozoiku. Najwyższe temperatury posiadają wody zalegające najgłębiej w utworach kambru, na głębokości około 2km. Temperatura tych wód może wynosić około 40oC. Są to solanki znacznie zmineralizowane - rzędu 100 - 200 g/dm3. Nieznana jest ich wydajność.
Ponadto w warstwach płytszych występuje energia niskotemperaturowa, zawarta w gruntach i wodach.
Wykorzystanie energii wód geotermalnych, występujących w rejonie gminy Świątki, wymagać będzie zastosowania pomp cieplnych. Dotyczy to prawdopodobnie również tych wód najcieplejszych - kambryjskich.
Kopaliny
Na obszarze gminy udokumentowane zostały złoża kruszywa naturalnego i kredy jeziornej. Ponadto wstępnie rozpoznano złoża torfów.
Kruszywo naturalne.
Na terenie gminy udokumentowane zostało jedno złoże kruszywa naturalnego - "Kłobia". Zasoby jego udokumentowano w kat.C2 w ilości 1.057 tys. Ton. Według Bilansu zasobów kopalin w Polsce, zasoby jego według stanu na 31 XII 2002 r. Wynoszą 1003 tys. Ton. Powierzchnia złoża wynosi 8,8 ha, średnia miąższość - 6,4 m. Według dokumentacji geologicznej parametry fizyko - chemiczne kruszywa są korzystne - średnia zawartość ziaren o średnicy poniżej 2 mm wynosi 44,6 %, średnia zawartość pyłów 2,75 %. Eksploatacja złoża prowadzona w latach osiemdziesiątych przez RDP Olsztyn nie potwierdziła tych danych i została zaniechana ze względu na złą jakość kopaliny.
Ponadto na terenie gminy występuje kilka żwirowni, gdzie kruszywo naturalne jest eksploatowane obecnie lub było w przeszłości i gdzie można się spodziewać zalegania jeszcze zasobów kruszywa, głównie piasku ze żwirem. Żwirownie te występują w rejonach wsi: Kalisty, Skolity, Gołogóra, Komalwy.
Kreda jeziorna.
Złoża kredy jeziornej do celów nawozowych (wapnowania gleb) udokumentowano w latach dziewięćdziesiątych w dolinie Pasłęki. Są to trzy niewielkie złoża. Jedno z nich ("Kiewry") udokumentowane zostało w kategoriach bilansowych, a dwa pozostałe ("Dąbrówka" i "Skolity") - o zasobach szacunkowych - nie figurują w Bilansie Zasobów Kopalin w Polsce.
W złożu "Kiewry" udokumentowano 362 tys. Ton gytii wapiennej i kredy jeziornej. W nadkładzie złoża zalega torf o zasobach 257,7 tys. M3.
Złoże "Dąbrówka" o zasobach 293,7 tys. Ton, udokumentowane w dwóch polach. Serię węglanową przykrywa torf o zasobach 352 tys. M3.
Złoże "Skolity" o zasobach 298,4 tys. Ton, także udokumentowane jest w dwóch polach.. Serię węglanową też przykrywa torf o zasobach 110,3 tys. M3.
Ponadto, w wyniku wykonanej "Inwentaryzacji złóż surowców mineralnych woj. Olsztyńskiego...gmina Świątki" Polgeol W-wa 1996 r., na terenie gminy wytypowano kilka obszarów prognostycznych (spodziewanych zasobów) co do zalegania złóż kredy jeziornej, przydatnych w rolnictwie jako nawóz wapniowy. Z wstępnej analizy wynika, że wątpliwe jest występowanie na tych terenach złóż kredy jeziornej, nie zostały one więc naniesione na mapę warunków ekofizjograficznych.
Torf.
Charakterystykę torfowisk z terenu gminy opracowano w "Inwentaryzacji złóż surowców mineralnych woj. Olsztyńskiego...gmina Świątki" Polgeol W-wa 1996 r., na podstawie informacji z baz danych Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach koło Warszawy. Złoża torfu na terenie gminy zostały rozpoznane tylko dokumentacjami wstępnymi o zasobach szacunkowych.
Na terenie gminy występuje 58 torfowisk, które są perspektywiczne dla udokumentowania złóż torfu. Łączne zasoby szacunkowe torfu wynoszą 16,6 mln m3, na powierzchni 760,6 ha. Średnie miąższości torfu na poszczególnych torfowiskach wynoszą od 1,5 m do 5,3 m. Na terenie gminy występują różne typy torfowisk. Najwięcej jest torfowisk niskich (40), które dominują szczególnie w dolinie Pasłęki. Poza tym zalegają torfowiska przejściowe (1), wysokie (8) i mieszanotypowe (9).
Największe torfowisko gminy to "Garzewo B",. Znajduje się ono w strefie wododziałowej zlewni Pasłęki i Łyny, w części na terenie zalesionym, a zalega w nim torf wysoki o zasobach 2,1 mln m3. Koncentracja złóż, głównie dużych, występuje w rejonie Pasłęki.
Torfy prawie ze wszystkich złóż zalegających na terenie gminy mogą być przydatne do celów rolniczych, większość do celów ogrodniczych, a część także - do celów balneologicznych (pod warunkiem spełnienia wymagań sanitarnych).
Klimat
Klimat gminy Świątki, podobnie jak klimat Polski, odznacza się dużą różnorodnością i zmiennością typów pogody. Związane jest to z przemieszczaniem się frontów atmosferycznych i częstą zmiennością mas powietrza. Fluktuacje stanów pogody są nawet większe niż w pozostałych nizinnych regionach kraju, co związane jest z różnorodnością fizjograficzną podłoża: urozmaiconą rzeźbą, występowaniem dużych kompleksów leśnych, obszarów podmokłych oraz bogatej sieci wód powierzchniowych.
Mazurska dzielnica klimatyczna - do której należy gmina Świątki - jest najchłodniejsza w nizinnej części Polski, a związane jest to głównie z chłodnymi zimami i wiosnami. Warunki te kształtują bardzo krótki okres wegetacyjny, który dla rejonu Olsztyna wynosi tylko około 200 dni. Dla porównania dla Szczecina i Wrocławia sezon wegetacyjny wynosi około 230 dni.
Średnia roczna temperatura w rejonie Olsztyna wynosi około 7,10C. Najniższe temperatury z wielolecia notowane są w styczniu i lutym (odpowiednio - 4,20C i - 3,90C), a najwyższe - w czerwcu, lipcu i sierpniu (odpowiednio: 16,1; 16,9 i 16,40C). Średnia liczba dni gorących (powyżej 250C) wynosi 26. Średnia liczb dni mroźnych (poniżej 00C) wynosi około 50.
Roczne sumy opadów wynoszą średnio około 610 mm. Największe są latem (w lipcu około 90 mm), a najmniejsze zimą i wczesną wiosna (styczeń - kwiecień; 32 - 26 mm). Dni z opadem jest około 160 w roku. Pokrywa śnieżna utrzymuje się średnio około 106 dni w roku. Najwięcej dni pochmurnych występuje późną jesienią (w grudniu), a najmniej późnym latem (we wrześniu). Zachmurzenie generalnie jest większe w okresie późnej jesieni i zimą, mniejsze w pozostałych porach roku.
Przeważają zdecydowanie wiatry z kierunku południowo - zachodniego (18%). Także dość znaczny udział mają wiatry z kierunku zachodniego (13%). Częstość wiania wiatrów z pozostałych kierunków wynosi średnio około 7-10%. Przeważają wiatry słabe i o średniej prędkości.
Na klimat lokalny ma wpływ rzeźba terenu.
Obniżenia terenowe przyczyniają się do zalegania chłodnego, wilgotnego powietrza, dużych wahań dobowych temperatury, mniejszych prędkości wiatrów, występowania przymrozków wczesną jesienią.
Topoklimat terenów wyniesionych jest na ogół bardziej sprzyjający pobytowi ludzi. Cechą ujemną jest narażenie na działanie silnych wiatrów w kulminacjach pagórków.
Z badań stanu powietrza atmosferycznego prowadzonych na terenie województwa w kompleksach leśnych (dotyczących zawartości tlenków siarki i azotu) można wnioskować, że ich zawartość jest niższa niż średnio w Polsce. Ich stężenia średnioroczne mieszczą się w normach obowiązujących dla obszarów specjalnie chronionych, takich jak leśne kompleksy promocyjne, uzdrowiska i parki narodowe.
Prawne formy ochrony przyrody i środowiska naturalnego
Rezerwaty przyrody.
Na terenie gminy znajduje się rezerwat "Ostoja bobrów na rzece Pasłęce". W obrębie gminy w skład rezerwatu wchodzą: rzeka Pasłęka oraz pasy gruntów wzdłuż niej położone, o szerokości 100 m na gruntach państwowych i 10 m na gruntach prywatnych. Rezerwat utworzony został zarządzeniem MliPD z dn. 5.01.1970 r. (Mon. Pol. Nr 2 z 1970 r.). Ustanowiony został w celu ochrony bobrów. Na terenie rezerwatu między innymi obowiązuje zakaz przebywania osób do tego nie upoważnionych przez konserwatora przyrody (z wyjątkiem gruntów prywatnych) oraz zakaz wznoszenia budowli i urządzeń komunikacyjnych i innych technicznych.
Obszary chronionego krajobrazu.
Na terenie województwa warmińsko - mazurskiego obowiązuje obecnie rozporządzenie nr 21 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 14.04.2003 roku w sprawie wprowadzenia obszarów chronionego krajobrazu.
Zgodnie z tym rozporządzeniem część obszaru gminy Świątki jest objęta obszarami chronionego krajobrazu. Na terenie gminy znajdują się części następujących obszarów chronionego krajobrazu:
- "Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki" (" OchK Doliny Pasłęki"), obejmujący większość terenów w rejonie doliny Pasłęki i w dolinie Włodowskiej Strugi w zachodniej części obszaru gminy;
- "Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Środkowej Łyny" ("OchK Doliny Środkowej Łyny"), obejmujący fragment terenu gminy położony na południowy-wschód od Kwiecewa.
Na obszarach chronionego krajobrazu wprowadzone zostały między innymi następujące zakazy:
- zakaz lokalizowania nowych przedsięwzięć zaliczanych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko z wyjątkiem inwestycji realizujących cele publiczne,
- dokonywania zmian stosunków wodnych, jeśli służą innym celom niż ochrona przyrody i zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz gospodarki rybackiej,
- likwidowania małych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodnobłotnych,
- wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem obiektów związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym
- zakaz organizowania rajdów samochodowych i motorowych.
żródło : Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Świątki. Diagnoza uwarunkowań rozwoju